Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2012

O παθητικός πολίτης, o coach-potato ή όπως αλλιώς...




Όλο και περισσότερο γίνεται εμφανές τον τελευταίο καιρό. Όλο και περισσότερο αναρωτιούνται οι τριγύρω και ρωτούν την ''ειδικό''. Μα γιατί διαμαρτύρονται τόσο λίγοι; Γιατί ο κόσμος δεν διαδηλώνει; Μα σε λίγο δεν θα έχουν να φάνε λένε άλλοι, μερικοί αναθεματίζουν τον ωχαδερφισμό του Έλληνα,
άλλοι επικαλούνται το φόβο και οι υπόλοιποi την άγνοια ή την βολικότητα του καναπέ και των λογαριασμών της μαμάς και του μπαμπά. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η πολιτική παθητικότητα εδώ και πολλές δεκαετίες απασχολεί την πολιτική και κοινωνική ψυχολογία με πρωτεργάτη τονCampbell, ο οποίος έχει γράψει αρκετά για τον λεγόμενο παθητικό πολίτη. Παρόλο που πολλοί σπεύδουν να πουν πως ο Campbell καλά μας τα έλεγε για το '50 ή το '60 νομίζω πως οι απόψεις του και οι περιγραφές του για την προσωπικότητα του παθητικού πολίτη έχουν απόλυτη εφαρμογή και στη σημερινή κοινωνία.

Ο Campbell υποστήριξε πως ο παθητικός πολίτης, αυτός που εμείς σήμερα πιο απλά και λαϊκά χαρακτηρίζουμε ως ''καναπεδάκια'' έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Πρώτα από όλα είναι ιδιαίτερα ατομιστής και εγωκεντρικός ενώ αν ήταν δυνατό να μετρήσει κανείς τον αλτρουισμό που μπορεί να επιδείξει και την αυταπάρνηση, η βαθμολογία του θα ήταν πολύ χαμηλή. Χαρακτηρίζεται ως ένα άτομο με ελάχιστους δυνατούς κοινωνικούς δεσμούς οι οποίοι να ξεφεύγουν απο τα στενά όρια της οικογένειας, γάμου-σχέσης, εργασίας. Ο παθητικός πολίτης ελάχιστα επηρεάζει το περιβάλλον γύρω του και είναι ιδιαίτερα περιορισμένος σε ένα ειδικά διαμορφωμένο μικρόκοσμο που είναι βολικός, ασφαλής και χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη σταθερότητα. Κάποιοι από τους παθητικούς πολίτες έχουν απαξιώσει το πολιτικό σύστημα και μπορεί να εκφέρουν κυνικές και απαξιωτικές απόψεις για αυτό γεγονός που τους διαχωρίζει από εκείνη τη μερίδα παθητικών πολιτών που δεν ενδιαφέρονται καθόλου ή δεν θέλουν να ενδιαφερθούν για το πολιτικό σύστημα και τις πολιτικές αλλαγές παρόλο που αυτές θα επηρεάσουν και την δική τους ζωή. Παρόλα αυτά ακόμη και η πρώτη ομάδα των παθητικών πολιτών που έχουν απαξιώσει το πολιτικό σύστημα δεν διαφοροποιούνται από τις υπόλοιπες υποκατηγορίες καθώς το βασικό τους στοιχείο παραμένει η παθητικότητα.

Έπειτα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δούμε κατά πόσο η κομματική ταυτότητα ταυτίζεται με την κοινωνική ταυτότητα και την προσωπική ταυτότητα του πολίτη. Αυτή η πλευρά του ζητήματος είναι χρόνια τώρα ξεκάθαρη στην Ελλάδα, όπου η πολιτική ταυτότητα είναι κάτι τόσο ευμετάβλητο που κανείς αν ερχόταν έκπτωτος σε αυτή τη χώρα δεν θα μπορούσε να ξεχωρίσει τις διαφορές των κομμάτων αν δεν διάβαζε τα καταστατικά τους. Ωστόσο, η κομματική ταυτότητα των Ελλήνων κατά την γνώμη μου έχει έντονη παρουσία αλλά και πάλι όχι σε μία βάση οπαδισμού ή τυφλής υποστήριξης αλλά σε μία σαθρή βάση πελατειακών σχέσεων που κρατούν καλά από την Τουρκοκρατία ακόμη. Δεν θέλω να φανώ απαισιόδοξη απλά θεωρώ ότι ο παθητικός πολίτης δεν πρόκειται εύκολα να διαδηλώσει, να διαμαρτυρηθεί εκτός και αν...ταράξεις το μικρόκοσμό του...αλλά τότε θα είναι ήδη πολύ μεγάλο το κακό γιατί θα σημαίνει πως ήδη μακροκοινωνικά θα έχουμε καταστραφεί...Τελικά ο Campbell έχει ξεθωριάσει; Κοιτάω γύρω μου και βρίσκω πολλούς που ταιριάζουν σε αυτή την περιγραφή...Ή μήπως όχι; Οι σκέψεις και τα συμπεράσματα δικά σας...

''Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου,σε κάποιο μικρό καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν την φθορά.Με πλήρη επίγνωση ότι μια μέρα αυτός ο πλανήτης θα καταψυχθεί ή θα αναφλαγεί μαζί με τα επιτεύγματά τους. Άλλης λογής ήρωες, αυτή που θα βγάλουν ασπροπρόσωπη την τότε ανθρωπότητα''

Δεν υπάρχουν σχόλια: